Żymła
Zbigniew Markowski Wyprawa historyczna do źródeł śląskiej żymły będzie długa i zawiła. Nic w tym dziwnego, bo zarówno chleb, jak i bułka […]
Kategoria: słowa kluczowe
Pochodzenie najważniejszych śląskich słówek
Żdżadło
Zbigniew Markowski Śląskie żdżadło (można także spotkać pisownię „zdżadło”, „zdrzadło”) ma prawdopodobnie za sobą kilka tysięcy lat historii. To jeden z elementów […]
Zołza
Zbigniew Markowski Po śląsku zołza nie jest osobnikiem płci żeńskiej opisywanym onegdaj przez Bogusława Lindę jako zła kobieta. To sos, choć od […]
Ynta
Zbigniew Markowski Yntka to słowo naznaczone niezwykłą subtelnością. Można oczywiście powiedzieć, że oznacza ono w śląskiej gwarze upadek, wywrotkę, fikołka lub skok […]
Wihajster
Zbigniew Markowski Z wihajstrem wszystko pozornie jest proste – od niemieckiego pochodzenia („wie heisst er” czyli pytanie „jak to nazwać?”) poprzez przekonanie, […]
Wieprzek
Zbigniew Markowski Jeśli spytamy Ślązaka o wyraz „wieprzki” (w liczbie mnogiej), bez wahania powie, że chodzi o agrest. Znawca śląskiej godki – […]
Utropa
Zbigniew Markowski W dwutomowym (wydanym w 1885 roku) „Słowniku synonimów polskich” Adama Stanisława Krasińskiego znajdziemy pochodzenie słówka „trapić”. Autor odwołując się do […]
Tytka
Zbigniew Markowski Gwary śląskie są w tej sprawie jednoznaczne: tytka to papierowa torebka. Słówko znane jest jednak daleko poza Śląskiem, znajduje się […]
Tyj
Zbigniew Markowski Wielbiciele językowych ciekawostek opracowali mapę Europy, na której wyraźnie widać podział na dwa herbaciane obozy. Zachodnia część kontynentu preferuje nazwę […]
Tref
Zbigniew Markowski Polski „traf” i śląski „tref” mają to samo niemieckie źródło – czasownik „treffen”, którym oznacza się czynność trafiania. Podobieństwo zobowiązuje, […]
Tasia
Zbigniew Markowski Śląskie tasie pochodzą w prostej linii od niemieckich worków (taschen) i w bocznej linii od germańskiej kieszeni czyli tasche. Do […]
Szychta
Zbigniew Markowski Na czytelniczym rynku miasta mało stołecznego Warszawy w roku 1898 głośnym echem odbiło się premierowe wydanie powieści „Panienka z okienka”. […]
Sztajger
Zbigniew Markowski Wyraz „sztygar” to jeden z wielu obecnych w języku polskim germanizmów, śląska gwara nazwę górniczej funkcji zapożyczyła z języka niemieckiego […]
Szpotlok
Zbigniew Markowski Szpotlok zajmuje honorowe miejsce na długiej liście określeń, którymi można kogoś obrazić. Stąd często pochodzenie słowa wywodzi się od niemieckiego […]
Sznupa
Zbigniew Markowski Gdyby śląska mowa była prosta, wystarczyłoby oznajmić, iż sznupa to po prostu pysk zwierzęcia – najczęściej mieszkającego z człowiekiem (psa, […]
Szmaterlok
Zbigniew Markowski Szmaterlok budzi sensację i bywa przyczyną załamania nerwowego. Nerwowo załamała się jedna z uczestniczek forumowej dyskusji, gdy dowiedziała się, iż […]
Szklok
Zbigniew Markowski U podhalańskich górali „szklok” jest po prostu obrazem namalowanym na szklanym podkładzie zgodnie ze zwyczajem rozpowszechnionym pod Tatrami w drugiej […]
Szczewiki
Zbigniew Markowski Naturą buta jest stałe wędrowanie, nic więc dziwnego, że i słówka określające ochronę dolnych kończyn człowieka skazane są na wieczne […]