Marlena Piątek
Spodek – ikona Katowic
Spodek, czyli bezapelacyjna ikona Katowic i jeden z najbardziej rozpoznawalnych obiektów architektonicznych w Polsce. Pomimo tego, że wokół tej najsłynniejszej hali widowiskowo- sportowej powstały równie spektakularne budynki takie jak Międzynarodowe Centrum Kongresowe, Muzeum Śląskie, siedziba NOSPR, czy Strefa Kultury, to mimo wszystko Spodek na ich tle po ponad 50 latach nadal wyróżnia się wyrazistą formą i niekonwencjonalną konstrukcją. Pomysł stworzenia w Katowicach hali widowiskowo-sportowej pojawił się już w 1955 roku, jednak pierwotnie obiekt miał znajdować się na obrzeżach miasta, a konkretnie na terenie Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku.
W 1959 roku Stowarzyszenie Architektów Polskich ogłosiło konkurs na projekt budynku. Ostatecznie, zwycięzcą konkursu został zespół projektantów z Biura Studiów i Projektów Typowych Budownictwa Przemysłowego z Warszawy, w którego skład wchodzili Maciej Krasiński, Maciej Gintowt oraz Wacław Zalewski, który był autorem konstrukcji Spodka. Po zaprezentowaniu projektu wojewodzie gen. Jerzemu Ziętkowi, zdecydowano, że budynek powstanie w innej lokalizacji, a konkretnie w ścisłym centrum Katowic, na terenach dawnej hałdy hutniczej. Nowa lokalizacja oprócz tego, że miała dodać prestiżu planowanej budowli, to przede wszystkim zostać wizytówką Katowic. Finalnie, budowa Spodka rozpoczęła się w 1964 roku, a zakończyła 7 lat później, w 1971 roku.
Jeśli chodzi o aspekty architektoniczne, to Spodek w tamtym okresie był jednym z najbardziej innowacyjnych budynków na świecie. Nowatorska konstrukcja dachu, ważąca 300 ton zastosowana do jego budowy, składała się ze 120 stalowych żeber przymocowanych do końców stalowymi linami utrzymującymi kopułę, na początku wzbudziła sporo wątpliwości. Wielu inżynierów uważało, że zbudowany w ten sposób dach po prostu nie wytrzyma i w pewnym momencie się zawali. Jednak wbrew obawom, nic takiego się nie wydarzyło i hala została oddana do użytku. Z kolei cały budynek stoi na żelbetonowej misie fundamentowej, która została wsparta 40 słupami zapewniającymi dodatkową ochronę przed ruchami gruntu.
Warto zaznaczyć, że Spodek nie jest pojedynczym budynkiem. Składa się on z całego kompleksu, w którego skład wchodzą: główna hala widowiskowa, lodowisko, basen, siłownia oraz sala gimnastyczna, a także hotel. Hala główna ze względu na swój kształt, mieszkańcom przypominała latający spodek, od którego zaczerpnięta została nazwa obiektu, na początku zwyczajowa, a potem również oficjalna. Całkowita powierzchnia użytkowa Spodka wynosi blisko 30 tysięcy metrów kwadratowych, a jego wysokość 32 metry. Co ciekawe, na początku, budynek z zewnątrz pokryty był płytami wykonanymi z masy żywicznej, które w 2011 roku podczas renowacji zmieniono na płyty z blachy aluminiowej.
Samo wnętrze Spodka, również przeszło wiele modernizacji, w tym poważniejszą w 2009 roku, która przyczyniła się do powiększenia widowni. Dzięki temu, pojawiło się 11 tysięcy miejsc siedzących, a do samego budynku może wejść nawet 50 tysięcy osób. Oprócz tego, obiekt został wyposażony w nowoczesne ekrany diodowe oraz oświetlenie, które umożliwiało prowadzenie transmisji telewizyjnych w technologii HD. Bez wątpienia wszystkie te elementy sprawiły, że Spodek stał się miejscem atrakcyjnym dla potencjalnych organizatorów imprez masowych. Obecnie, obiekt jest wpisany do rejestru zabytków i jest jednym z najbardziej charakterystycznych miejsc w całej Polsce.
