
słownik gwary śląskiej A - C
polsko-śląski
A
agrafka | haszpa | Bez ta haszpa mom teroski
bolok. Z powodu tej agrafki mam teraz bolące miejsce. |
agrafka | zicherka | Jak sie knefel urwie to cza
wżonć zicherka. Gdy urwie się guzik należy użyć
agrafki. |
agrest | sztachlok | Kaj idzie kupić sztachlok?
Gdzie można kupić agrest? |
agrest | wieprzki | Rada mom wieprzki, ale
prosto s krzoka. Lubię agrest, ale taki prosto z krzaka. |
akordeon | cyja | Jak fto poradzi grać na cyi
może sie dorobić do geltagu. Jeśli ktoś potrafi grać
na akordeonie może sobie dorobić do wypłaty. |
aksamit | zamt | Po wiela mocie tyn modry
zamt? W jakiej cenie jest ten niebieski aksamit? |
albo | abo | Abo idziesz, abo sam stój.
Albo chodź, albo tutaj zostań. |
albo | lebo | Lebo tak, lebo tak. Albo tak, albo tak. |
atrament | tinta | Downi to yno tintom
szrajbuwali. Dawniej pisano wyłącznie atramentem. |
aut (w sporcie) | aus | Bal wylecioł na aus. Piłka
znalazła się na aucie. |
awantura | haja | Jak sie baba wnerwi to
poradzi zrobić srogo haja. Gdy kobieta się zdenerwuje
może zrobić wielką awanturę. |
awantura | łostuda | Co sie trefiymy to łostuda. Ile razy
się spotkamy, zawsze jest awantura. |
B
babcia | oma | Oma mieli richtik gryfny
dudlik. Babcia nosiła naprawdę piękny kok. |
babcia | starka | Moja starka pamiynto wojna.
Moja babcia pamięta wojnę. |
babka piaskowa | zista | A co byś to zjod? Zisty ci
ukroć? Co byś zjadł? Ukroić ci babki piaskowej? |
bagażnik rowerowy | gepek | Tyn nec to sie weź na
gepek. Połóż lepiej siatkę na bagażniku rowerowym. |
bagażnik rowerowy | gypek | Lepi mjeć gypek przi kole,
jak niy mieć. Lepiej mieć w rowerze bagażnik, niż go
nie mieć. |
bajki, bzdury | bery | Bery mi sam godosz.
Opowiadasz bajki. |
bańka, pojemnik na płyn | kana | Na woda cza mieć kana i na
mlyko tak samo. Trzeba mieć pojemnik na wodę i na mleko
też. |
beret | beretka | Mosz mieć na gowie choby
beretka bez zima. Zimą powinieneś mieć na głowie
chociaż beret. |
beznadziejny | darymny | Godać do ciebie to jes
darymno godka. Mówienie do ciebie jest beznadziejne (nie
ma sensu). |
bezpiecznik | zicherung | Noprzód sztrom musi
przelyźć bez zicherungi. Najpierw prąd płynie przez
bezpieczniki. |
bezrobotny, obibok | elwer | Jak sie bydziesz wydować to
pacz coby to niy boł jaki elwer. Kiedy będziesz
wychodzić za mąż zadbaj, by nie był to jakiś obibok. |
biały | bioły | Bioły jak śniyg. Biały
jak śnieg. |
biegać | lotać | Yno byś lotała po
sklepach. Tylko byś biegała po sklepach. |
bilon | klepoki | Mom w kabzi same klepoki. W
kieszeni mam sam bilon. |
bluza | jakla | Seblyc sie ta jakla, bo ci
bydzie gorko. Zdejmij bluzę, bo będzie ci gorąco. |
błąd | unfal | Tyś to jes jedyn epny
unfal. Jesteś jednym wielkim błędem. |
błotnik w rowerze | szusblech | Kajś to szusblech
stracioł? Gdzie zgubiłeś błotnik? |
błoto, brud | maras | Na ty drodze to jes som
maras! Na tej drodze jest wyłącznie błoto! |
bogaty chłop | pampoń | Jego cera wydała sie za
pamponia. Jego córka wyszła za mąż za bogatego
chłopa. |
boso | po bosoku | Niy mosz to szczewików, co
lotosz po bosoku? Nie masz butów, że biegasz boso? |
brama, wejście | ajnfart | Łostwórz ajnfart, bo byda
jechoł na kole. Otwórz bramę, bo chcę wyjechać na
rowerze. |
brudas | ciarach | Żeby cie yno potym niy
nozwali ciarachym. Żeby cię tylko później nie nazwano
brudasem. |
brudzić | marasić | Niy maraś mi sam w mojym
kamerliku. Nie brudź mi w moim pokoju. |
brzeszczot | ajzynblat | Kup ze czi nowe ajzynblaty.
Kup trzy nowe brzeszczoty. |
brzuch | bas | Tela żeś jod, że mosz
srogi bas. Jadłeś tak dużo, że masz duży brzuch. |
brzydki | żadny | Żadne mom te kwiotki. Mam
brzydkie kwiatki. |
budyń | puding | Oma uwarzoła wczora puding.
Babcia przygotowała wczoraj budyń. |
bułczanka | żymlok | Boły żymloki i krupnioki,
ale my sie pojedli. Była bułczanka, kaszanka, ale się
najedliśmy. |
bułka | żymła | Spacz mi jakoś żymła do
tego wusztu. Zorganizuj dla mnie jakąś bułkę do tej
kiełbasy. |
bułka paryska | lynga | Dejcie mi ta większo lynga.
Poproszę o tę większą bułkę paryską. |
burak | ćwikła | Niy moga warzić łobiadu,
bo we naszym sklepie biy boło ćwikły. Nie mogę
gotować obiadu, bo w naszym sklepie nie było buraków. |
burzyć | bulić | Tyn stary mur byście
musieli wybulić. Ten stary mur powinien pan zburzyć. |
butelka | flaszka | Dejcie mi czi flaszki
zeltra. Poproszę o trzy butelki wody mineralnej. |
buty | charboły | Seblyc te charboły, bo w
doma bydzie som maras.Zejmij buty, bo inaczej w domu
będzie mnóstwo błota. |
C
całkowicie | blank | Tak sie umarasioł, że boł
blank czorny. Tak się ubrudził, że był cały brudny. |
całkowicie | ganc | To jes gac jedno. To jest
całkowicie wszystko jedno. |
całus | kusik | Dej kusika. Pocałuj mnie. |
cerować | ficować | Teroski już żodyn fuzekli
niy ficuje. Teraz już nikt nie ceruje skarpet. |
chałka | plecionka | Dejcie mi chlyb i dwie
plecionki. Poproszę o chleb i dwie chałki. |
chlew | chlyw | Wieprzki miyszkajom we
chylwie. Świnie mieszkają w chlewie. |
chłopak | synek | Nasze synki poradzom grać
we fusbal. Nasi chłopcy potrafią grać w piłkę
nożną. |
chłopiec | bajtel | Za bajta jo boł rubszy jak
teroski. Jako dziecko byłem grubszy niż teraz. |
chodzić | łazić | Jak fto za dużo łazi to
potym sie musi legnonć. Jeśli ktoś za dużo chodzi,
potem musi się położyć. |
chodź | podź | Niy stoj tak yno podź sam.
Nie stój tak tylko podejdź tutaj. |
chomik | chamster | Tak sie łobzar, że
wyglondoł jak jaki chamster. Tak się najadł, że
wyglądał jak jakiś chomik. |
choroba serca, przyśpieszone bicie serca | hercklekoty | Jak cie widza to mom
hercklekoty. Kiedy cię widzę serce mi bije w
przyśpieszonym tempie. |
chusta na głowę mężatki | purpurka | Gryfno mocie ta purpurka. Ma
pani piękną chustę. |
chusta na głowę w stroju ludowym | merynka | Spaczcie sie nowo merynka.
Niech pani sobie kupi nową chustę. |
chustka do nosa | sznuptychla | Dej mi swoja sznuptychla.
Daj mi swoją chustkę do nosa. |
chustka do nosa | taszyntuch | Sam mosz taszyntuch na ryma.
Tutaj masz chusteczkę na katar. |
chwalić | kwolić | Jak cie niy kwolom, kwol sie
som. Kiedy cię nikt nie chwali, pochwal się sam. |
chwalić się | asić sie | Niy ma sie co tyla asić.
Nie ma co chwalić za bardzo. |
ciasto | kołocz | Mocie pani jaki kołocz? Czy
jest w sprzedaży jakieś ciasto? |
ciągle | durś | Bez lato durś mi sie chce
pić. Latem ciągle chce mi się pić. |
ciągle | porzond | Porzond to samo. Ciągle to
samo. |
ciemność | ćma | Bez noc niy ma żodnego
słońca yno sama ćma. W nocy nie ma słońca, jedynie ciemność. |
cieszyć się | radować się | Bajtle radujom się na
feryje. Chłopcy cieszą się z powodu wakacji. |
cmentarz | smyntorz | U nos smyntorz jes za
kościołym. U nas cmentarz jest za kościołem. |
córka | cera | Za kogo to sie wasza cera
wydała? Za kogo wyszła pana/pani córka? |
cukierek | bombon | Bajtle rade jedzom bombony.
Dzieci chętnie jedzą cukierki. |
cytryna | cytrona | Rod pija tyj, ale yno ze
cytronom. Smakuje mi herbata, ale tylko z cytryną. |
czarny, brudny | czorny | Bajtel jak przidzie z placu
to jes cołki czorny. Kiedy dziecko wraca z podwórka
jest całe ubrudzone. |
czarownica | heksa | Wjrzała na mje jak jako
heksa. Spojrzała na mnie jak jakaś czarownica. |
czkawka | szczukowka | Juzaś mom szczukowka. Znowu
mam czkawkę. |
człowiek głupi | gupi | Niy kożdy musi być mondry,
ale tyż niy powiniyn być łod razu gupi. Nie każdy
musi być mądry, ale też nie powinien być głupcem. |
człowiek źle oceniany, cham, piorun | pieron | Tyn pieron juzaś chcioł
fszysko na borg. Ten cham znowu chciał wszystko wziąć
na kredyt. |
czwartek | czwortek | Czwortek jes pomiyndzy
szczodom a piontkiym. Czwartek jest między środą a
piątkiem. |
czy | eli | Mosz eli jaki fojercok? Masz
zapalniczkę? |
Antryj: przedsionek dla tych, którzy chcą polubić Górny Śląsk
redaktor naczelny: Zbigniew Markowski, tel.: 32 284 36 85