słownik gwary śląskiej N - P
polsko-śląski

O

obcas	abzac	Abzac mi sie złomoł. Złamałam obcas.
obcas	kromflek	Idź prosto, bo sie połomiesz kromfleki. Idź prosto, bo połamiesz sobie obcasy.
obiad	łobiod	Ło ftory bydzie łobiod? O której godzinie będzie obiad?
obierki	łoszkrobiny	A łoszkrobiny żeś wyciep? Wyrzuciłeś obierki?
obok	kole	Kole gruby boła srogo hołda. Obok kopalni była duża hałda.
obrażać się, gniewać	gorszyć sie	Już sie na mje niy gorsz. Nie gniewaj się już na mnie.
obrus	serwet	Bioły serwet jest na świynto a modry na beztydziyń. Biały obrus jest od święta a niebieski na zwykłe dni.
oczy	ślypia	Mjoł takie zielone ślypia. Miał takie zielone oczy.
odcisk, bąbel	blaza	Łod kilofa mom blazy. Od kilofu zrobiły mi się odciski.
odpowiedni	akuratny	Tyn ancug bydzie akuratny. Ten garnitur będzie odpowiedni.
odwiedziny	bezuch	We szczoda mom bezuch. W środę będę miał odwiedziny.
ogień	łogiyń	Dociep tam trocha dzewa do łognia. Dorzuć trochę drewna do ognia.
ognisko	fojera	Na jesiyń zrobiymy na placu fojera. Jesienią rozpalimy na podwórku ognisko.
ogromny	epny	Zaro za Katowicami jes epno hołda. Niedaleko od Katowic znajduje się ogromna hałda.
ojciec	fater	Fater durś łazi we hucie. Ojciec ciągle chodzi w kapeluszu.
okulary	bryle	Do auta mom mieć bryle. W samochodzie powinienem założyć okulary.
ołówek	blajsztift	Szkrajbuj blajsztiftym, bydzie leko zgumować. Pisz ołówkiem, wtedy będzie łatwo to zetrzeć.
opowiadać	prawić	Dobrze prawi. Dobrze mówi.
opowiadać głupstwa	fulać	Lubia ś niymi łosprawiać, bo łoni niy fulajom. Lubię z nimi rozmawiać, bo nie opowiadają głupot.
oranżada	łorynżada	Po wiela ta łorynżada? Ile kosztuje oranżada?
ostroga	szporń	Do konia mosz mieć szporń. Do konia powinieneś mieć ostrogę.
oszczędzać	szporować	Moja baba niy umiy nic uszporować. Moja żona nie potrafi niczego zaoszczędzić.
ośmieszać się, kompromitować	blamować się	Niy blamuj sie chopie. Nie ośmieszaj się człowieku.

Ó

ósma część czegoś

achtlik

Coś to wypioł? Ani achtlik. Dlaczego tak mało wypiłeś, to nawet nie jedna ósma litra.

P

palacz	kurzok	Taki kurzok by sie móg kupić fojercok. Taki palacz mógłby sobie kupić zapalniczkę.
palić papierosy	kurzić	Jo niy wiedzioł, że ty kurzisz. Nie wiedziałem, że palisz papierosy.
palić w piecu	hajcować	Bez zima cza fest hajcować. Zimą trzeba mocno palić w piecu.
panna	frela	Z ni to już jest prawdziwo frela. Ona jest już prawdziwą panną.
panna z dzieckiem	zowitka	W naszym familoku som baby na wydaniu, wydane i zowitki. W naszym budynku rodzinnym mieszkają panny na wydaniu, mężatki i panny z dziećmi.
papier ścierny	pucpapior	Juzaś mi brakło pucpapioru. Znowu mi zabrakło papieru ściernego.
papierosy	cygaryty	Cygaryty sie czimie w kabzie. Papierosy trzyma się w kieszeni.
papierowy	papiorzany	Dejcie mi jedna tytka ale papiorzano. Poproszę o jedną torebkę ale papierową.
papucie	lacie	Niy chca dostać na geburstak juzaś laciów. Nie chcę znowu dostać na urodziny papuci.
parasol	paryzol	Na co ci paryzol, jak bydzie słońce? Po co ci parasol skoro będzie świeciło słońce?
pastwisko	pasionek	Koń to jes na pasionku abo kaj? Koń jest na pastwisku czy gdzieś indziej?
pączek	krepel	Wiela krepli byś to chciała? Ile chcesz pączków?
pchła	wancka	Byle żeś wancków niy chycioł. Byle byś nie złapał pcheł.
pedał w rowerze	pyndala	Pyndala mi się urwała przi kole. Urwał mi się pedał w rowerze.
pełno	połno	Mom połno szolka zeltra. Mam szklankę pełną wody mineralnej.
perfumy	parfin	A czym to pani woniocie, mocie nowy parfin? Czym pani pachnie, ma pani nowe perfumy?
pędzić	gzuć	Widzieli go gzuć na kole kole banhofu. Widziano go jak pędził na rowerze obok dworca.
pianino, fortepian	klawiyr	Łod ni synek poradzi grać na klawiyrze. Jej syn potrafi grać na pianinie.
piasek	piosek	Tukej niy ma ziymi, som piosek. Tutaj nie ma ziemi, jest wyłącznie piasek.
pić	duldać	Dudloł tyn zelter aże cały wydudloł. Pił tę wodę mineralną aż całą wypił.
pieczątka	sztympel	Na listku mo być sztympel. Na liście powinien być stempel.
pielgrzymka	ponć	Pódziesz latoś na ponć? Pójdziesz w tym roku na pielgrzymkę?
pierścionek	pieszczonek	Szac doł mi gryfny pieszczonek. Narzeczony podarował mi piękny pierścionek.
piękny, ugłaskany	ciaciany	Ale mocie tyn kamerlik wyciaciany. Ale pani ma piękny pokoik.
piętro	sztok	Ida klachać na drugi sztok. Idę sobie poplotkować na drugie piętro.
pijak	chachor	Coby z ciebie niy boł chachor. Obyś nie został pijakiem.
pijany	naprany	Naprany mo siedzieć w doma a niy lotać łod borsztajnu do borsztajnu. Pijany powinien siedzieć w domu a nie biegać od krawężnika do krawężnika.
pik (w kartach)	grin	Coś mi dzisio włażom same griny. Jakoś dziś dostaję tylko piki.
pilnik	fajla	Niy czaskej motkiym yno nojprzód sie do tego weź fajla. Nie uderzaj młotkiem, weź najpierw pilnik.
pilnować	wachować	Mosz wachować placu a niy sie smykać. Powinieneś pilnować podwórka a nie się włóczyć.
piła tarczowa	krajzyga	Kamrat mi sprzedoł mocno krajzyga. Kolega sprzedał mi mocną piłę tarczową.
piłka do gry	bal	Kaj zaś jes mój bal? Gdzie podziała się moja piłka?
piłka nożna	fusbal	Do fusbalu niy cza epnego stadionu, styknie trocha placu pod lasym. Do gry w piłkę nożną nie trzeba wielkiego stadionu, wystarczy nieco miejsca pod lasem.
piorunochron	blizablajfer	Na chałpie cza mieć blizablajfer. Na domu powinien być piorunochron.
pisać	szkryflać	Naszkryfloł mi listek, ale wiela co niy naszkryfloł. Napisał do mnie list, ale krótki.
pisanka	kroszonka	Gryfne mocie te kroszonki. Ładne ma pani pisanki.
pistolet	pistola	Wojok może mieć tak samo pistola. Żołnierz może mieć również pistolet.
plama	flek	Łobloła sie bonkawom i teroski mo flek na szczewiku. Oblała się kawą i teraz ma plamę na bucie.
plotkować	klachać	Ida sie poklachać. Idę sobie poplotkować.
plotkować, dużo mówić	paplać	Niy paplej tela. Nie mów tak dużo.
plotkować, głośno mówić	rajcować	Baby to by yno rajcowały. Kobiety najchętniej by plotkowały.
płaski	plaslaty	Co te kreple mocie takie plaskate? Dlaczego pani pączki są takie płaskie?
płaskostopie	platfus	Niy boł przi wojsku, bo mioł platfus. Nie służył w wojsku z powodu płaskostopia.
płaszcz	mantel	Kupia sie nowy mantel na zima. Kupię sobie nowy płaszcz na zimę.
płatki owsiane	chaberfloki	Chaberfloki to som dobre do bajtli. Płatki owsiane dobre są dla dzieci.
płot	pot	Kotowi jes jedno, poradzi przelyź bez pot. Kotu jest wszystko jedno, potrafi przejść przez płot.
pocalunek	dziubek	Dej mi dziubka i niy godej tela. Pocałuj mnie i nie mów tyle.
pociąg pośpieszny	sznelcug	Sznelcug sam niy stowo. Pociąg pośpieszny tutaj się nie zatrzymuje.
pociąg, pęd	cug	Ło ftory mosz cug? O której godzinie odchodzi twój pociąg?
poczekaj	doczkej	Doczkej na oma, łona ci fszysko powiy. Poczekaj na babcię, ona ci wszystko powie.
poddasze	gibel	Fciep te stare graty na gibel. Wrzuć stare sprzęty na poddasze.
podeszwa	zola	Coś mosz na zoli. Coś masz na podeszwie.
podgrzewacz elektryczny	kocher	Jak niy ma pieca, dobry i kocher. Kiedy nie ma pieca dobry i podgrzewacz elektryczny.
podkład kolejowy z drewna	szwela	Weznymy krajzyga i potnymy te szwele. Weźmiemy piłę tarczową i potniemy te podkłady.
podlewaczka	giskana	Ta giskana jes połno abo próżno? Ta podlewaczka jest napełniona czy pusta?
podlizywać się	podchlybiać sie	Już mi sie tak niy podchlybiej. Już mi się tak nie podlizuj.
podlizywać się	przichlybiać sie	Po jakiymu sie do niego przichlybiosz? Dlaczego mu się podlizujesz?
podłoga	dylina	Pomyj dyliny w chałpie, bo som już czorne. Umyj w domu podłogi, bo są już zabrudzone.
podnieść	dźwignonć	Ciynszko sie dźwignąć z leżanki. Trudno się podnieść z tapczana.
podróż	rajza	Dugo bydzie ta wasza rajza? Czy pana podróż będzie długa?
podróż	wander	Pódź pojadymy na jaki wander. Choć wybierzemy się w jakąś podróż.
podrzeć	potargać	A po jakiymu mosz potargany heft? Dlaczego masz podarty zeszyt?
podrzutek, nigrzeczne dziecko	podciep	Tyn łod ni bajtel to jes łokropny podciep. Jej dziecko jest bardzo niegrzeczne.
podwieczorek	swaczyna	Dziś swaczyna momy ćwierć na szosto. Dziś podwieczorek mamy piętnaście minut po piątej.
pokój	izba	W doma my mieli dwie izby, kuchnia i antryj. W domu mieliśmy dwa pokoje, kuchnię i przedpokój.
pokręcony, pomylony	pofyrtany	Nasz opa cołki żywot boł taki pofyrtany. Nasz dziadek był taki pokręcony przez całe życie.
pokroić	pokroć	Cza pokroć chlyb, bo familijo godno. Trzeba pokroić chleb, bo rodzina jest głodna.
pokrywa , wieczko	dekiel	Symni sie dekiel z ty biksy to zobejrzisz co jes we poszczotku. Zdejmij pokrywę z puszki, wtedy zobaczysz co jest w środku.
polerować, czyścić	glancować	Prziszoł twój szac w glancowanych szczewikach. Przyszedł twój narzeczony w wypolerowanych butach.
policzki	paple	Chamster to mo dopiyro srogie paple. Chomik to ma naprawdę duże policzki.
położyć się	legnonć sie	Legni sie, boś sie richtig narobioł. Połóż się, bo naprawdę się napracowałeś.
południe	połednie	Dopiyro co było sześ a już połednie. Dopiero była godzina szósta a tu już południe.
pomarańcza	apluzina	Zjydz co, choby apluzina. Zjedz coś, przynajmniej pomarańczę.
pomiatać, brudzić	ciorać	Niy ciorej tak tym heftym, bo ci się pomarasi. Nie pomiataj tak zeszytem, bo ci się wybrudzi.
pomidor	tomata	Posłałach moigo chopa po dwa fonty tomatów. Wysłałam mojego męża po kilogram pomidorów.
pompować	plompać	Naplompej sie luftu przi kole. Napompuj sobie powietrza w rowerze.
popielniczka	aszynbecher	Wyciep no ze aszymbechra, bo tam jest połno. Wyrzuć zawartość popielniczki, bo jest pełna.
poprzeczka	lata (w piłce nożnej)	To był prawie nec, ale bal piznoł w lata. Prawie była bramka, ale piłka uderzyła w poprzeczkę.
poręcz	gelynder	Czim sie gelyndra to niy ślecisz ze słodów. Trzymaj się poręczy, wtedy nie zlecisz ze schodów.
portfel	briftasza	Nowo mocie ta briftasza? Pana portfel jest nowy?
portmonetka	portmanyj	Portmanyj połny, moga sie nakupić szatów. Portmonetka pełna, mogę sobie nakupić sukienek.
postrzeleniec	fimel	Loto po mieście jak jaki fimel. Biega po mieście jak postrzeleniec.
poszczęścić się	podarzić sie	To wom sie pani podarziło. To się pani poszczęściło.
poślizgnąć się	ujechać	Ujechoł żech na skórce ze apfelziny. Poślizgnąłem się na skórce z pomarańczy.
potrącić	sztuchnonć	Po jakiymu mje sztuchosz? Dlaczego mnie potrącasz?
powiedzieć	pedzieć	Zapomłach ci to pedzieć. Zapomniałam ci o tym powiedzieć.
powiesić	łobiesić	Cza iś łobiesić fana we łoknie. Należy iść wywiesić flagę w oknie.
powietrze	luft	Jak ci sam źle to idź na luft. Jeżeli ci tutaj źle, wyjdź na powietrze.
powoli	poleku	Niy bydymy lecieć, pódymy sie po leku. Nie będziemy biec, pójdziemy sobie powoli.
poziomnica	waserwoga	Jak niy bydziesz mioł waserwogi to ci wyndzie krziwo. Jeśli nie użyjesz poziomnicy, wyjdzie krzywo.
pół	halba	Styknie jedna halba. Wystarczy pół litra (wódki).
pół kilo	font	Dejcie mi font krupnioków. Poproszę o pół kilo kaszanki.
półbuty	halbki	Wczora sam prziszoł we nowych halbkach. Wczoraj pojawił się tutaj w nowych półbutach.
później	niyskorzi	Wszystko zrobia, ale niyskorzi. Zrobię wszystko, ale później.
późno	niyskoro	Pacz jak sie niyskoro łoroz zrobiyło. Poparz jak się nagle zrobiło późno.
pracowity	robotny	Fto sam niy jest robotny? Kto tutaj nie jest pracowity?
pralnia	waszkuchnia	Konsek izby dzisio styknie za cało waszkuchnia. Dziś zamiast pralni wystarczy kawałek pokoju.
prasować	biglować	Mom wiela biglowania dzisioj. Mam dziś dużo prasowania.
prawdziwy, właściwy	istny	Fszyscy godali, że to jes istny miglanc. Wszyscy mówili, że to prawdziwy kombinator.
prąd elektryczny	sztrom	Bydzie ćma, bo sztromu niy ma. Będzie ciemno, bo nie ma prądu.
prezent	gyszynk	Geburstak jes dobry, bo sie dostowo gryfne geszynki. Urodziny są dobre, bo wtedy dostaje się ładne prezenty.
probostwo	fara	Na fara to cza iś prosto. Żeby dojść do probostwa trzeba iść prosto.
proboszcz	farorz	Farorz dugo dziś siedzioł we suchatelnicy. Ksiądz proboszcz długo dziś siedział w konfesjonale.
proca	szljoder	Mosz niy szczilać ze szlojdra! Masz nie strzelać z procy!
proszek do pieczenia	bakpulwer	Idź do sklepu, bo niy mom bakpulweru. Idź do sklepu, bo nie mam proszku do pieczenia.
przebita opona	pana	Jechoł do miasta i chycioł pana. Jechał do miasta i w rowerze przebiła mu się opona.
przecież	dyć	Dyć to normalne cygaństwo. Przecież to zwykłe kłamstwo.
przecież	przeca	Przeca wiym, że żeś wydano. Przecież wiem, że wyszłaś za maż.
przecinak	majzel	Na coś to łostawioł majzel na fiśli? Dlaczego zostawiłeś przecinak na strychu?
przed siebie	przedsia	Szoł tak cołki dziyń przedsia. Szedł tak cały dzień przed siebie.
przedpokój	antryj	Łostow szczewiki we antryju. Pozostaw obuwie w przedpokoju.
przekleństwo (delikatne)	pierona	Pierona, juzaś pana! Niech to szlag trafi, znowu złapałem gumę w rowerze!
przekręcać	inacyć	Co mu powiym to poradzi inacyć. Wszystko co mu powiem potrafi przekręcić.
przerwa chorobowa w pracy	rewjyr	Jak żeś jes chory to idź na rewjyr. Skoro jesteś chory weź sobie wolne od pracy.
przestać	ustoć	Ustoń z tym larmym. Przestań już krzyczeć.
prześcieradło	płachta	We sobota byda bigluwać płachty. W sobotę wyprasuję prześcieradła.
przewrócić się, upaść	liznąć	Jechoł na kole i liznął. Jechał rowerem i przewrócił się.
przyglądać się	dziwać sie	Podziwej sie jako srogo chałpa. Popatrz jaki duży dom.
przygotowywać	rychtować	Narychtuj yno jaki łobiod. Przygotuj jakiś obiad.
przyjrzeć się	podziwać sie	Podziwej sie jako mo zopaska. Popatrz jaki ma fartuch.
przynudzać	smyndzić	Opa cołki czos smyndzi. Dziadek cały czas przynudza.
przypadek	cufal	Trefiyli my sie bez cufal. Spotkaliśmy się przez przypadek.
przypadek	tref	Pacz co za tref! Popatrz co za przypadek!
przypomnieć sobie	spomnieć sie	Spomni sie jak żeś był za bajtla. Przypomnij sobie jak byłeś dzieckiem.
pszczoła	bina	Biny lecom do kwiotków. Pszczoły lecą do kwiatków.
ptak, hobby	ptok	Szkat to jest ważny ptok na Ślonsku. Gra w skata to ważne hobby na Śląsku.
pudełko	kastlik	Cza mu spaczeć jaki kastlik na graczki. Trzeba mu zorganizować jakieś pudełko na zabawki.
pusty	prozny	Sam mosz dwie krauze połne i jedna prozno. Tutaj masz dwa słoiki pełne i jeden pusty.
puszka	biksa	Skryj te szkloki do biksy. Schowaj landrynki do puszki