słownik gwary śląskiej I - K
śląsko-polski

J

ja	tak	U mje ja to jes ja, a niy to jes niy. U mnie tak znaczy tak, a nie to nie.
jakla	bluza	Seblyc sie ta jakla, bo ci bydzie gorko. Zdejmij bluzę, bo będzie ci gorąco.
jako	jak	Jako to żeś do mje pedzioł? Jak do mnie powiedziałeś?
jamrać	lamentować	Stoła na poszczotku izby i richtig jamrała. Stała na środku pokoju i naprawdę lamentowała.
japcok	wino jabłkowe	Japcok jes toni, ale jes niyzdrowy. Wino jabłkowe jest tanie, ale niezdrowe.
jo	ja	Nikt ci tego tak niy zrobi jak jo. Nikt ci tego nie zrobi tak jak ja.
jodło	jedzenie	Dobre jodło warzicie, pani. Dobrze pani gotuje.
juzaś	znowu	Juzaś mi sie portmanyj stracioł. Znów zgubiłam portmonetkę.

K

kabza	kieszeń	Dzisio mom połno w kabzi. Dziś mam pełną kieszeń.
kaj	gdzie	A kaj tam, co to godosz? A gdzie tam, co też opowiadasz?
kajś	gdzieś	Pojechoł kajś na dugo rajza i go niy ma. Wyjechał gdzieś w długą podróż i nie ma go.
kakauszala	łuska kakaowa	Bydziesz szoł nazot to kup kakauszale. Kiedy będziesz wracać, kup łuskę kakaową.
kalny	mętny	Tyn zelter coś mocie kalny. Ta woda mineralna jest jakaś mętna.
kamela	wielbłąd	Z tom pukeltaszom nosz bajtel wyglondo jak kamela. Z tym tornistrem nasz synek wygląda jak wielbłąd.
kamerlik	mały pokój	Za dziołcha to jo miała swój kamerlik. Jako młoda dziewczyna mieszkałam w małym pokoju.
kamrat	kolega	Być kamrat i dej co zakurzyć. Bądź kolegą i poczęstuj papierosem.
kana	bańka, pojemnik na płyn	Na woda cza mieć kana i na mlyko tak samo. Trzeba mieć pojemnik na wodę i na mleko też.
kapelonek	wikary	Jak żech szła do kościoła to żech trefioła kapelonka. Kiedy szłam do kościoła, spotkałam wikarego.
kapuca	kaptur	Jak jes srogi wiater to naciągej kapuca na gowa. Kiedy wieje mocny wiatr, naciągaj kaptur na głowę.
kara	taczki	Na bauplacu mo być kara. Na placu budowy powinny być taczki.
karasol	karuzela	Jak jest łotpust to bajtle radzi jeżdzom na karasolu. W czasie odpustu mali chłopcy chętnie jeżdżą na karuzeli.
karbitka	lampa karbidowa	Downi na grubie niy boło lampów na sztrom yno karbitki. Dawniej w kopalniach nie było lamp elektrycznych tylko karbidowe.
karlus	młodzieniec	Paczcie pani, tyn wasz synek to już jes gryfny karlus. Niech pani popatrzy, pani syn wyrósł na przystojnego młodzieńca.
karminadel	kotlet mielony	Karminadle robione w doma som lepsze jak kupne. Kotlety mielone przygotowywane w domu są lepsze od tych ze sklepu.
kastlik	pudełko	Cza mu spaczeć jaki kastlik na graczki. Trzeba mu zorganizować jakieś pudełko na zabawki.
kauguma	guma do żucia	Dej mi jedna kauguma, som mosz sztyry. Daj mi jedną gumę do żucia, sam masz cztery.
kepa	głowa	W fusbal idzie grać kepom tak samo. W piłce nożnej można grać także głową.
keta	łańcuch w rowerze	Bes kety koło niy pojedzie. Bez łańcucha rower nie pojedzie.
kibel	wiadro	Downi kible były ze blachy a teroski som tak samo ze plastiku. Dawniej wiadra były blaszane a teraz są również z plastiku.
kichol	nos	Mo tako ryma, że go kichol boli. Ma taki katar, że aż go nos rozbolał.
kieca	spódnica	Jako gryfno modro kieca. Jaka ładna niebieska sukienka.
kiery	który	Kiery to wasz chop? Który z tych mężczyzn jest pani mężem?
kilać	łaskotać	Niy lubia jak mje kilosz. Nie lubię kiedy mnie łaskoczesz.
kista	skrzynka	Kup jako kista zeltra. Kup skrzynkę wody mineralnej.
kiszka	kwaśne mleko	Mom mlyko a kiszka tak samo. Mam mleko i kwaśne mleko także.
klachać	plotkować	Ida sie poklachać. Idę sobie poplotkować.
klajt	sukienka	Juzaś mosz pomaraszony klajt. Znowu ubrudziłaś sukienkę.
klamor	grat	Na fiśli to opa czimie same klamory. Na strychu dziadek trzyma same graty.
klapsznita	kanapka	Zrób mi jako klapsznita do roboty. Przygotuj mi jakąś kanapkę do pracy.
klawiyr	pianino, fortepian	Łod ni synek poradzi grać na klawiyrze. Jej syn potrafi grać na pianinie.
klepoki	bilon	Mom w kabzi same klepoki. W kieszeni mam sam bilon.
klipa	niezdara	Taki srogi karlus a tako klipa. Taki duży młodzieniec, a taki niezdarny.
kloper	trzepaczka do dywanów	Kaj sie stracioł nasz kloper? Gdzie się podziała nasza trzepaczka do dywanów?
klopsztanga	trzepak	Nasza cera juzaś klacho kole klopsztangi. Nasza córka znowu plotkuje przy trzepaku.
klosztor	klasztor	Downi to klosztory boły fszyndzie. Dawniej wszędzie były klasztory.
klosztorno	zakonnica	Nasza oma łoblyko sie jak jako klosztorno. Nasza babcia ubiera się jak zakonnica.
klotka	winda zjazdowa w kopalni	Bele sie szola niy urwała. Najważniejsze, żeby nie urwała się winda zjazdowa.
klupać	stukać	Zobejrz fto tam klupie do dźwiyrzy. Sprawdź kto tam puka do drzwi.
knefel	guzik	Wiela to mosz knefli przy jakli? Ile masz guzików w bluzie?
kocher	podgrzewacz elektryczny	Jak niy ma pieca, dobry i kocher. Kiedy nie ma pieca dobry i podgrzewacz elektryczny.
kofer	waliza	Kaj to ciśniesz z tym kofrym? Dokąd idziesz z tą walizą?
kokot	kogut	Kokot tak samo musi mieć futer. Również kogut potrzebuje karmy.
kokotek	kran	Kokotek łodkryncony a woda niy leci. Kran odkręcony, a woda nie leci.
kole	obok	Kole gruby boła srogo hołda. Obok kopalni była duża hałda.
kołkastla	węglarka	A kołkastla juzaś pusto! A węglarka znów pusta!
koło	rower	Na kole to jo gzuł yno za bajtla. Na rowerze pędziłem tylko jako mały chłopiec.
kołocz	ciasto	Mocie pani jaki kołocz? Czy jest w sprzedaży jakieś ciasto?
kołoczek	drożdżówka	Jak żeś jes godny co zjydz co, choby kołoczek. Jeżeli jesteś głodny to coś zjedz, chociażby drożdżówkę.
konsek	kawałek	Dejcie mi pani wusztu, yno mały konsek. Poproszę o kiełbasę, ale mały kawałek.
kopidoł	grabarz	Chyć sie jaki roboty, choby za kopidoła. Znajdź jakąś pracę, na przykład zostań grabarzem.
kopla	sprzączka przy pasie	Jak sie kopla popsuje to ci ślecom galoty. Jeżeli zepsuje się sprzączka przy pasie, spadną ci spodnie.
kopruch	komar	Fto sam napuścioł tela kopruchów? Kto tutaj wpuścił tyle komarów?
kragiel	kołnierz	Łozepni sie kragiel. Rozepnij sobie kołnierz.
krajzyga	piła tarczowa	Kamrat mi sprzedoł mocno krajzyga. Kolega sprzedał mi mocną piłę tarczową.
krauza	słoik	Te czi krauzy som do omy. Te trzy słoiki są dla babci.
krawatka	krawat	Gryfny chop to i krawatka gryfno musi mieć. Przystojny mężczyzna musi mieć ładny krawat.
krepel	pączek	Wiela krepli byś to chciała? Ile chcesz pączków?
kroć	kroić	Kroć chlyp tak samo cza umieć. Także kroić chleb trzeba umieć.
krojc	trefl (w kartach)	Niy chcom do mje prziść te krojce. Nie mogę się doczekać trefli.
kromflek	obcas	Idź prosto, bo sie połomiesz kromfleki. Idź prosto, bo połamiesz sobie obcasy.
kroszonka	pisanka	Gryfne mocie te kroszonki. Ładne ma pani pisanki.
krupniok	kaszanka	Do mje krupniok to jes nolepsze jodło. Kaszanka to dla mnie najlepsza potrawa.
krupy	kasza	We zupie dziś bydom krupy abo nudle? Dziś w zupie będzie kasza czy makaron?
kryka	laska	Opa łazi pod krykom. Dziadek chodzi o lasce.
krzok	krzak	Jechoł na kole i wjechoł we krzoki. Jechał na rowerze i wjechał w krzaki.
ksiynżoszek	ksiądz	Nosz ksiunżoszek poradzi godać durś czi godziny. Nasz ksiądz potrafi mówić przez trzy godziny bez przerwy.
kucać	kaszleć	Moj chop mo ryma i kuco. Mój mąż ma katar i kaszle.
kukać	zaglądać, zerkać	Kukoł na mje cołki czos. Cały czas na mnie patrzył.
kukowka	kukułka	Słyszołech dziś kukowka pod lasym. Słyszałem dzisiaj kukułkę pod lasem.
kupny	kupiony (w odróżnieniu od domowego)	Downi fszysko robiyli w doma a dzisio chcom mieć yno kupne. Kiedyś wszystko wyrabiano w domu, dziś każdy chce mieć takie ze sklepu.
kurzić	palić papierosy	Jo niy wiedzioł, że ty kurzisz. Nie wiedziałem, że palisz papierosy.
kurzok	palacz	Taki kurzok by sie móg kupić fojercok. Taki palacz mógłby sobie kupić zapalniczkę.
kusik	całus	Dej kusika. Pocałuj mnie.
kust	wyżywienie	Za cały kust musioł styknonć chlyb i woda. Za całe wyżywienie musiał wystarczyć chleb i woda.
kwarytka	ćwiartka	Dejcie mi kwarytka mlyka. Poproszę ćwierć litra mleka.
kwolić	chwalić	Jak cie niy kwolom, kwol sie som. Kiedy cię nikt nie chwali, pochwal się sam.
kyjza	ser	Oma poradzi zrobić kyjza z mlyka. Babcia potrafi zrobić ser z mleka.